Veilig internetten doe je zo

Waar moet je alert op zijn

Van identiteitsfraude tot hacken, koop- en verkoopfraude. We zetten de belangrijkste risico's voor je op een rijtje, én wat je kunt doen om je ertegen te wapenen.

Meelifters op je draadloze netwerk

Overal in huis wifi, superhandig, maar realiseer je wel dat het signaal dat je draadloze netwerk uitzendt, ook door je buitenmuren gaat. Waar anderen het kunnen oppikken en, als je pech hebt, zich toegang kunnen verschaffen tot je netwerk, computer en bestanden. Helemáál onaangenaam wordt het als derden via jouw netwerk criminele activiteiten gaan ondernemen, zoals illegale bestanden downloaden of verboden websites te bezoeken. Reden genoeg om je draadloze netwerk extra goed af te grendelen.

Wat kun je doen om je draadloze netwerk te beschermen?

• Beveilig je netwerk met een wachtwoord en wijzig dat minstens twee keer per jaar.
• Je voornaam of 0000 als wachtwoord is niet zo moeilijk te kraken. Kies daarom altijd een sterk wachtwoord, met minstens 10 tekens, waarvan minimaal 1 bijzonder teken, 1 cijfer, 1 kleine en 1 hoofdletter.
• Geef je wachtwoord niet zomaar aan iedereen die je huis binnenkomt.
• Lees vooral goed door wat hieronder allemaal staat.

Spam

E-mailspam of junkmails zijn berichten die je in je mailbox krijgt zonder dat je je daarvoor hebt aangemeld. Ongewenste mails, niet zelden met een aanbod dat te mooi is om waar te zijn. De minder onschuldige varianten bevatten links naar phishing-pagina's of malware. Als je twijfelt, kijk dan naar het e-mailadres van de afzender. Dat is bij spam vaak afwijkend.

Wat kun je doen tegen spam?

• Controleer de afzender. Ziet dat er onbetrouwbaar uit, kijk en klik dan niet verder maar gooi de mail weg. Bij veel e-mailproviders kun je hem, voordat je dat doet, ook nog rapporteren als spam. Zodat berichten van dezelfde afzender voortaan worden tegengehouden.
• Vul niet zomaar overal (of ergens) je e-mailadres in.
• Reageer vooral niet op spamberichten, dan weet de afzender dat je e-mailaccount actief is.
• Gebruik goede beveiligingssoftware voor je laptop, pc en/of andere apparaten waarmee je online gaat.

Phishing

Phishing zou kunnen vertalen met 'vissen' of 'hengelen'. Het is een vorm van internetfraude waarbij 'inbrekers' proberen je persoonlijke gegevens, wachtwoorden en toegangscodes te stelen. Bijvoorbeeld door je een mail te sturen dat afkomstig lijkt te zijn van een afzender die je kent, zoals je bank, met een link naar een nagebouwde website. Als je daar vervolgens inlogt, vallen je gegevens in de verkeerde handen. En kunnen de inbrekers je bijvoorbeeld geld afhandig maken of je apparatuur infecteren met malware.

Wat kun je doen tegen phishing?

• Vermoed je dat je een phishingmail hebt ontvangen? Op www.fraudehelpdesk.nl vind je een overzicht van phishingmails waarvan al melding is gedaan. Staat de mail die jij verdacht vindt, daar al tussen? Verwijder hem dan onmiddellijk uit je mailbox.
• Staat het bericht niet op www.fraudehelpdesk.nl, dan kan je nog steeds te maken hebben met phishing. Is het mailadres dat als afzender vermeld staat anders, misschien wel heel anders dan je zou verwachten? Stuur het bericht in dat geval ter controle door naar valse-email@fraude-helpdesk.nl. En klik vooral niet op links en attachments.
• Toch op een link geklikt? Controleer dan of het webadres met 'https://' begint. Vul nooit gegevens in als het webadres met 'http://' begint, want die ontbrekende 's' betekent dat de website niet goed beveiligd is.
• Verstrek nooit persoonlijke gegevens zoals je betaalgegevens per e-mail. Als daarnaar gevraagd wordt in een mail, bijvoorbeeld van een afzender die zich uitgeeft voor je bank, energieleverancier of internetprovider, weet je bijna zeker dat het niet goed zit.

Hacken

Als iemand binnendringt in je computer(netwerk) door de beveiliging te omzeilen, is je apparatuur gehackt. Foute boel, want hackers hebben vaak niet veel goeds in de zin. Ze willen bijvoorbeeld je persoonlijke informatie stelen of je systeem beschadigen.

Wat kun je doen tegen hacken?

• Gebruik een firewall op je computer. Zonder firewall laat je vrij letterlijk de poort open staan voor indringers. Bijna alle computers worden tegenwoordig geleverd met firewall. Vaak staat die standaard al aan, soms moet je hem zelf aanzetten. Controleer dat via instellingen.
• Zorg dat je apparatuur voorzien is van goede (aanvullende) beveiligingsprogramma's.

Virussen en spyware

Virussen en spyware zijn bestanden die, zonder dat je het merkt, op je computer geïnstalleerd worden. Via deze bestanden kunnen inbrekers toegang krijgen tot gegevens op je computer, van je surfgedrag tot je sinterklaasgedichten, e-mail en fotoalbums. En dat niet alleen, ze kunnen ook informatie beschadigen of wissen. Heeft je computer een virus te pakken, dan loop je ook nog eens het risico dat dit virus vanuit jouw computer nog meer computers gaat besmetten.

Wat kun je doen tegen virussen en spyware?

• Installeer een goed antivirusprogramma en scan je computer hier regelmatig mee. Sla geen update van het antivirusprogramma over, anders loop je achter de feiten aan.
• Heeft je e-mailprogramma een antivirusfilter? Zet dit dan vooral aan.
• Zorg dat je apparatuur voorzien is van goede (aanvullende) beveiligingsprogramma's.

Botnets en zombies

Waar virussen zijn, ontstaan botnets en zombies. Een botnet (samengesteld uit 'robot' en 'netwerk') bestaat uit een groot aantal computers die geïnfecteerd zijn met hetzelfde virus. Die geïnfecteerde computers worden ook wel zombies genoemd. Internetcriminelen gebruiken botnets onder meer om spam te versturen of nog meer malware te verspreiden.

Wat kun je doen om te voorkomen dat je computer een zombie wordt?

• Installeer een goed antivirusprogramma en scan je computer hier regelmatig mee. Sla geen update van het antivirusprogramma over, anders loop je achter de feiten aan.
• Zorg dat je apparatuur voorzien is van goede (aanvullende) beveiligingsprogramma's zoals een firewall, en controleer of de functie 'Automatische updates' op je computer ingeschakeld is. Zodat je altijd de laatste beveiligingsupdates meepikt.
• Heeft je e-mailprogramma een antivirusfilter? Zet dit dan vooral aan. Controleer of de functie 'Automatische updates' op je computer ingeschakeld is.

Wormen en Trojaanse paarden

Een worm die is binnengedrongen op je computersysteem doet ongeveer hetzelfde als een virus. Maar anders dan een virus kan een worm zichzelf verspreiden, bijvoorbeeld door ongemerkt mails vanuit je mailbox naar al je contacten te sturen – en zo als bijlage mee te liften – of via netwerken zonder actieve firewall. In dat laatste geval kan je netwerk plotseling erg traag worden.

Een Trojaans paard of Trojan is een bestand dat zelf niet direct schade aanricht, maar wel de poort naar je computer wagenwijd openzet, zodat je systeem bijvoorbeeld deel wordt van een botnet. Ze komen vaak binnen als bijlage bij een e-mail, of vermomd als liefdesbrief of pornografisch materiaal. Maar ze kunnen even goed verspreid worden via chatprogramma's of verstopt zitten in programma's die je downloadt van een website.

Wat kun je doen tegen wormen en Trojaanse paarden?

• Open niet zomaar bijlagen in e-mails. Wees extra alert op bijlagen die eindigen op .exe of .vbs. Dit zijn typische bestandsextensies van Trojaanse paarden.
• Download programma's van internet bij voorkeur alleen via de website van de softwareontwikkelaar zelf.

Keylogger

Een keylogger is een vorm van spyware die elke toetsaanslag op een computer, smartphone of tablet vastlegt. Zo verzamelen cybercriminelen vertrouwelijke gegevens, zoals wachtwoorden en financiële gegevens. Ze kunnen via een link per e-mail je apparatuur binnendringen, maar ook via een WhatsApp of sms of verstopt in een illegale download.

Hoe houd je keyloggers buiten de digitale deur?

• Klik nooit zomaar door op links in e-mails en andere berichten.
• Zorg dat de firewall op je apparaat aanstaat (controleer dit onder 'instellingen').
• Voer regelmatig scans uit met antimalware en antivirusprogramma's.

Identiteitsdiefstal of identiteitsfraude

Behalve dat criminelen via het internet proberen je geld af te troggelen, kunnen ze hun illegale praktijken (zoals hierboven beschreven) ook inzetten om identiteitsfraude of identiteitsdiefstal te plegen. Dit onaangename verschijnsel doet zich voor als iemand aan je persoonlijke of zakelijke gegevens gekomen is - dit gebeurt vaak via phishing - en zich vervolgens voor jou uitgeeft, bijvoorbeeld voor illegale activiteiten.

Wat kun je doen om identiteitsdiefstal of identiteitsfraude te voorkomen?

• Geef nooit persoonlijke en betalingsgegevens online door. Kijk ook bij 'phishing'.
• Verwijder e-mails die naar vertrouwelijke informatie vragen zoals je rekening- of creditcardgegevens daarom direct.
• Wees ook voorzichtig met het delen van persoonlijke informatie via sociale netwerken.

Hoaxen, pop-upvensters en ongewenste websites

Risicovol of schadelijk kun je ze niet echt noemen (zolang je nergens op klikt), maar hinderlijk zijn ze wel: hoaxen, pop-upvensters en ongewenste websites. Vandaar dat we die ook nog even onder de aandacht brengen. Met handige tips om er niet te veel mee geconfronteerd te worden.

Pop-up vensters en ongewenste websites

Dit zijn (reclame)vensters die in je scherm springen zonder dat je daarom vraagt. Vaak is het even zoeken hoe je ze weer weg krijgt ook. En klik je er per ongeluk (of expres) op, dan land je vaak in inhoud die je helemaal niet wilt zien: ongewenste websites. Hier kom je soms ook terecht via websites die doorlinken naar een andere site. Wil je hier niet met pop-upvensters en ongewenste websites geconfronteerd worden? Zorg dan dat je alle updates van je internetbrowser geïnstalleerd hebt en dat de functie die automatisch pop-upvensters blokkeert, is ingeschakeld. Dat scheelt.